Pokrzywdzony w postępowaniu karnym
W większości przestępstw, poza sprawcą występuje pokrzywdzony, ofiara. Często jest to osoba, której naruszone zostały bezpośrednie interesy majątkowe (kradzieże, włamania) lub doszło do uszczerbku na ich zdrowiu (pobicia, spowodowanie wypadku drogowego). W każdym jednak wypadku osoba pokrzywdzona ma prawo brać aktywny udział w postępowaniu karnym na każdym jego etapie.
Według polskiego prawa, pokrzywdzony jest stroną w postępowaniu prowadzonym przez policję lub prokuraturę. Nie ma konieczności odrębnego zgłaszania swojego udziału. Na tym etapie z pewnością od osoby pokrzywdzonej zostaną odebrane zeznania, które mają pomóc w wyjaśnieniu sprawy. Pokrzywdzony może także składać własne wnioski dowodowe, aby pomóc organom postępowania w zebraniu materiału dowodowego wystarczającego do skierowania aktu oskarżenia do sądu.
Pokrzywdzony przed sądem
Oskarżyciel posiłkowy
Ważnym momentem dla pokrzywdzonego jest skierowanie sprawy do sądu poprzez akt oskarżenia. Do momentu rozpoczęcia przewodu sądowego (czyli w zasadzie pierwszej rozprawy przed sądem), pokrzywdzony musi złożyć oświadczenie o wstąpieniu w rolę oskarżyciela posiłkowego. W przeciwnym wypadku traci prawo aktywnego udziału w postępowaniu karnym, składania wniosków dowodowych, zadawania pytań świadkom.
Nie jest jednak tak, że pokrzywdzony, jeśli nie zostanie oskarżycielem posiłkowym, traci wszelkie prawa w procesie. Postępowanie karne przewiduje także sytuacje, w których pokrzywdzony może w drodze oświadczenia wymóc na sądzie pewne działania, w szczególności dotyczy to wniosku o naprawienie szkody lub zadośćuczynienie – jeśli pokrzywdzony złoży taki wniosek, sąd musi go uwzględnić.
Często pokrzywdzone osoby mają roszczenia do sprawców także z zakresu prawa cywilnego. Mając na uwadze fakt, że w toczącym się już postępowaniu karnym można uzyskać całość lub znaczną część swoich roszczeń i uniknąć potem drugiego, długotrwałego procesu, warto aktywnie reprezentować swoje interesy przed sądem karnym, najlepiej z pomocą adwokata, który pomoże zebrać istotne dowody i przygotować argumentację na wsparcie swojego stanowiska.
